Sorry forgot to add the second part of this langar pamphlet. Here is part 2.
Bhai Gurdas Ji states:ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਚੁ ਰਹਰਾਸਿ ਹੈ ਪੈਰੀਂ ਪੈ ਪਾਖਾਕੁ ਜੁ ਹੋਵੈ।- The conduct of gurmukhs is true; humbling themselves they become the dust of the sangat .
In regards to langar and seva Panthic Maryada states
ਪੰਗਤ ਵਿਚ ਬਿਠਾਣ ਲੱਗੀਆਂ ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ , ਵਰਣੇ , ਜ਼ਾਤ ਜਾਂ ਮਜ੍ਹਬ ਦਾ ਵਿਤਕਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ- Sitting together on the floor there shouldn’t be discrimination on the basis of ones countrie, color, caste or religion.
Originally the langar was set where sangat would sit on the floor in a line and sangat would be served. There was no high or low everyone sat humbly on the floor. Before the Guru Ka Langar , eating together with other faiths and castes was forbidden. Hindus were divided by high and low caste and Muslims regarded all other religions as infidels ( kafirs) . The Brahmins would eat first and enjoy delicious foods while the left overs and non-delicious foods were given to the poor. In India there was superstitions about eating along with people from different caste. The Brahmins would eat their food separately as they believed if someone from a low caste looked at their food their food would be polluted.
Bhai Gurdas Ji mentions how Sri Guru Nanak Dev Ji humbled both Muslims and Hindus (ਹਿੰਦੂ ਮੁਸਲਮਾਣਿ ਨਿਵਾਇਆ) and one way was through the institution of langar. The historical text “ Gurbilas Chheva” mentions how the Langar would run during the Gurus time.
ਪੁਨਿ ਪ੍ਰਭ ਜੱਗ ਅਰੰਭ ਸੁ ਕੀਨੋ ਚਾਰਿ ਬਰਨ ਕੋ ਨਿਵਤਾ ਦੀਨੋ ਭਾਂਤਿ ਭਾਂਤਿ ਪਕਵਾਨ ਪਕਾਏ , ਜੋ ਹਮ ਤੇ ਨਹਿ ਜਾਤ ਗਿਨਾਏ -Then God ( the Guru) started the preparation of this place ( langar) and sent the four caste to come and eat . Numerous dishes were eaten and there was no sense of caste ( high or low).
Gurbilas also states:
2. ਤਬ ਸੰਗਤਿ ਸਗਲ ਬੁਲਾਇ ਕੈ ਪੰਗਤ ਦੀਨ ਬਹਾਇ . ਮਨ ਬਾਂਛਤ ਭੋਜਨ ਦੀਯੋ ਗਨਨਾ ( uncountable) ਗਨੀ ਨਾ ਜਾਇ Calling all four caste they came and sat humble together in a line ( pangat) . Cooking numerous dishes there was no distinction between caste/social status.
The Brahmins became extremely angry at the Gurus langar which started to deter the rigid caste system of India . All people were allowed to enter the Gurus langar as long as they sat humbly before the Gurus sangat. Even the Muslim Emperor of India would have to sit on the floor with the common people of India before being blessed with the Gurus presence. When Emperor Akbar went to visit Sri Guru Amar Das Ji for guidance, Sri Guru Ji said before he could meet with Akbar , Akbar would have to sit on the floor and eat with the common people. Even the most powerful man in India would have to humbly sit on the floor before having Darshan of the Guru. How can we expect Sri Guru Jis Darshan if we don’t humble ourselves before him? We can come to the Gurdwara and matha tekh a thousand times to Sri Guru Granth Sahib Ji but its all a show if one has no humility in the presence of sangat. Sri Guru Arjan Dev Ji states
ਹੋਹੁ ਸਭਨਾ ਕੀ ਰੇਣੁਕਾ ਤਉ ਆਉ ਹਮਾਰੈ ਪਾਸਿ ॥੧॥ Become the dust of the feet of all, and then, you may come by my side.
Even Emperor Akbar who was not even a Sikh and had thousands of servants was willing to sit on the floor so he can meet the Guru . Akbar was so impressed with the Gurus langar he donated a large piece of land in Amritsar to Sri Guru Amar Das Ji. Eventually this land was used to make Sri Harmandir Sahib along with the grand langar hall. Sri Harmandir Sahib was built with four doors indicating all are treated as equals in the Gurus house. Also, before we enter any of these doors we must walk downwards to reach Harmandir Sahib. This teaches us to be humble in the sangats presence and be humble when seeking the Gurus presence. ਹੋਹੁ ਸਭਨਾ ਕੀ ਰੇਣੁਕਾ ਤਉ ਆਉ ਹਮਾਰੈ ਪਾਸ॥੧॥- Become the dust of the feet of all, and then, you may come by my side.
In the historical text “ Mehma Parkaash”, there is an account on one of the langar sevadars during the times of Sri Guru Amar Das Ji.
ਇਕ ਕਰੇ ਟਹਲੀਆ ਲੰਗਰ ਕਾਰ . ਪ੍ਰੀਤ ਚਰਨ ਸਤਗੁਰੁ ਮਨ ਧਾਰ ਲੰਗਰ ਕੀ ਲਖੜੀ ਨਿਤ ਲਿਆਵੈ . ਤਿਸ ਬਿਨ ਗੁਰ ਦਰਸ਼ਨ ਅਵਰ ਨ ਭਾਵੈ- He would serve in the Gurus langar with his mind lovingly attached to the Gurus feet. He would bring wood for the langar everyday and would not think of anything else but gaining the Gurus vision ( Mehma Parkaash)
The sevadar would not see anyone but Sri Guru Ji when serving others. There was no high or low in the langar hall everyone sat humbly together as equals as the embodiment of Sri Guru Ji. Sri Guru Ji says only when we become humble do we gain his divine vision( nirgun darshan). Only those humble servants who see the Guru in sangat can obtain his vision. For this reason Langar has been set up so sangat sit together as one as sangat is the embodiment of Sri Guru Ji. In Sri Sukhmani Sahib , Sri Guru Ji has praised those humble servants who humble themselves before the Gurus sangat.
ਸਗਲ ਪੁਰਖ ਮਹਿ ਪੁਰਖੁ ਪ੍ਰਧਾਨੁ ॥ ਸਾਧਸੰਗਿ ਜਾ ਕਾ ਮਿਟੈ ਅਭਿਮਾਨੁ ॥ ਆਪਸ ਕਉ ਜੋ ਜਾਣੈ ਨੀਚਾ ॥ ਸੋਊ ਗਨੀਐ ਸਭ ਤੇ ਊਚਾ ॥ ਜਾ ਕਾ ਮਨੁ ਹੋਇ ਸਗਲ ਕੀ ਰੀਨਾ ॥ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਤਿਨਿ ਘਟਿ ਘਟਿ ਚੀਨਾ ॥
Among all persons, the supreme person is the one who gives up his egotistical pride in the Company of the Holy. One who sees himself as lowly, shall be accounted as the highest of all. One whose mind is the dust of all, recognizes the Name of the Lord, Har, Har, in each and every heart.
Now that we have moved to the Western Hemisphere, we have become too arrogant , and we refuse to sit humbly on the floor with the humble sangat. We come to the langar hall with our mind not focused on the Guru , but instead focused on the latest gossip as we chit chat about non sense. Langar hall is treated as a social buffet instead of a holy place where humble sangat come to eat as one. We even dare come to the Gurus Kitchen with our shoes on and our head uncovered. The Langar Hall is the Gurus kitchen and we should keep this holy place spotless. When mentioning the maryada in preparing Langar, Sri Guru Gobind Singh Ji gives Bhai Nand Lal Ji the following instructions.
ਪਹਲੇ ਆਵਨੀ( dhartee) ਸੋਧਨੀ ਕੀਜੈ ਮਲ ਅਸਥੀ ਲੌ ਦੂਰ ਸਟੀਜੈ- First clean the ground of the langar hall , and throw all garbage away from this area- Bhai Nand Lal Ji rehatnama
Langar should be kept clean. We don’t wear shoes in our own houses so how dare we think about wearing shoes in the Gurus house?
ਜੋੜੇ ਚੜ੍ਹੇ ਲੰਗਰ ਵਿਚ ਜਾਏ ਸੋ ਭੀ ਤਨਖਾਹੀਆ – Those who come in the langar with their shoes on are Tankhyia Bhai Chaupa Singh rehatnama
ਜੋੜੇ ਚੜ੍ਹੇ ਪ੍ਰਸਾਦ ਖਾਏ ਸੋ ਭੀ ਤਨਖਾਹੀਆ- Those who eat with their shoes on are Tankhiya- Bhai Chaupa Singh Rehatnama
Tankhiya means one who is punished and such people are no longer to do seva of the Gurus sangat. Sangat is embodiment of Sri Guru Ji. ਗੁਰੂ ਸਰੂਪ ਖਾਲਸਾ ਹਈਏ ॥ ਜਿਨ ਕੀ ਟਹਿਲ ਪਰਮਸੁਖ ਲਹੀਏ- The Gurus roop is the Gurus sangat- those who serve the sangat will reach God. (Bhai Desa Singh Ji Rehatnama)
The humble sangat is the embodiment of Sri Guru Ji so without serving the Gurus sangat one cannot get mukhti so we must avoid becoming Tankhiya in the Gurus eyes. When preparing langar there should be no high or low we should only see Sri Guru Ji who is takes the form of the sangat. . Sri Guru Ji teaches us to serve sangat with an impartial eye. We should see all in the sangat in Gurus langar as the embodiment of Sri Guru Ji. Nobody should be treated as high or low. Sri Guru jis presence should be fixed in our mind when sitting with sangat or serving sangat. We should be humble and away from the five vices ( anger, greed, ego, attachment, lust ) when serving the Gurus sangat, and only then will we be above sadness and misery. ਜੋ ਪ੍ਰਸਾਦ ਕੋ ਬਾਂਟ ਹੈ ਮਨ ਮਹਿ ਧਾਰਹਿ ਲੋਭ ਕਿਸੈ ਥੋਰਾ ਕਿਸੇ ਅਗਲਾ ਸਦਾ ਰਹਹਿ ਤਿਸ ਸੋਗ – One who becomes greedy when serving the sangat by giving more to others such people will stay in misery. Bhai Nand Lal Ji Rehatnama
When cooking food humbleness for the Guru should enter our hearts also the langar hall should be kept clean and our shoes should remain outside. Only when we serve according to the Gurus instructions does our service and the langar become accepted. During the bhog of Ardas the Granthi Ji recites the following verses from Gurbani
ਅਨਿਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਭੋਜਨ ਬਹੁ ਕੀਏ ਬਹੁ ਬਿੰਜਨ ਮਿਸਟਾਏ ॥ ਕਰੀ ਪਾਕਸਾਲ ਸੋਚ ਪਵਿਤ੍ਰਾ ਹੁਣਿ ਲਾਵਹੁ ਭੋਗੁ ਹਰਿ ਰਾਏ ॥੨॥ I have prepared all sorts of foods in various ways, and all sorts of sweet deserts. I have made my kitchen pure and sacred. Now, O my Sovereign Lord King, please sample my food. ||2||
So only when we follow the Gurus orders with a humble mind does our attendance and services are accepted when coming to the Gurdwara Sahib.There is no harm in making acceptions for sangat who cant sit on the floor for medical reasons, but for some one whose body is healthy and not suffering from any medical condition they should sit on the floor with the rest of the sangat. People have trouble sitting on the floor because we don’t make a daily routine of sitting on the floor to meditate or do a our daily prayers ( nitnem) . We should make a daily routine sitting on the floor and meditating thus sitting on the floor on the kitchen would be less difficult.
Gurmukhi version translated by Veer Harmeet Singh JI ( Seattle)
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕੀ ਇਹ ਹੀ ਸੱਚਾ ਸੌਦਾ ਹੈ । ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਸਾਧੂਆਂ ਦੇ ਟੋਲੇ ਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੇ ਭੋਜਨ ਛਕਾਇਆ. ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਸਾਧੂ ਨਿਵ ਗਏ ਤੇ ਓਨ੍ਹਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਕੀਤੀ । ਫੇਰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਧਰਤੀ ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਭੋਜਨ ਛਕਿਆ ਤੇ ਸਾਧੂਆਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿਚ ਨਿਮਰਤਾ ਨੇ ਪਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਓਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਪ ਕੱਟੇ ਗਏ. ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਸੀ ਕੀ ਰਬ ਦੇ ਨਿਮਾਣੇ ਸੇਵਕਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਸਫਲ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਹੀ ਸਚਾ ਸੌਦਾ ਹੈ. ਇਹੀ ਸਿਖੀ ਦੇ ਮੁਢਲੇ ਅਸੂਲਾਂ ਵਿਚ ਹੈ ਕੀ ਨਾਮ ਜਪੋ, ਕਿਰਤ ਕਰੋ ਤੇ ਵੰਡ ਛਕੋ.
ਘਾਲਿ ਖਾਇ ਕਿਛੁ ਹਥਹੁ ਦੇਇ ॥ ਨਾਨਕ ਰਾਹੁ ਪਛਾਣਹਿ ਸੇਇ ॥
ਸੋ ਆਪਣੀ ਕਿਰਤ ਕਮਾਈ ਵਿਚੋਂ ਅਸੀਂ ਦਸਵੰਧ ਕਡ ਕੇ ਗੁਰੁਦੁਆਰੇ ਅਤੇ ਲੰਗਰ ਲਈ ਸੇਵਾ ਕਰਨੀ ਸਾਡਾ ਫਰਜ਼ ਹੈ ਕਿਓਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੁਰੂਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਸਾਨੂੰ ਸੰਗਤ ਕਰਨ ਤੇ ਪੰਗਤ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਲੰਗਰ ਛਕਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਸਾਧੂਆਂ ਦੇ ਟੋਲੇ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਸੁਣਿਆ ਤੇ ਪੰਗਤ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਲੰਗਰ ਛਕਿਆ. ਗੁਰੁਦੁਆਰੇ ਆਉਣ ਦਾ ਮਕਸਦ ਗੁਰੂ ਜੀ ਅਤੇ ਸੰਗਤ ਦੀ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕਰਨਾ ਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਵੱਸਾ ਕੇ ਲੈ ਜਾਣਾ ਹੈ .
Bhai Gurdas Ji states:ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਚੁ ਰਹਰਾਸਿ ਹੈ ਪੈਰੀਂ ਪੈ ਪਾਖਾਕੁ ਜੁ ਹੋਵੈ।- The conduct of gurmukhs is true; humbling themselves they become the dust of the sangat .
ਲੰਗਰ ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਲਈ ਪੰਥਕ ਮਰਿਆਦਾ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ
ਪੰਗਤ ਵਿਚ ਬਿਠਾਣ ਲੱਗੀਆਂ ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ , ਵਰਣੇ , ਜ਼ਾਤ ਜਾਂ ਮਜ੍ਹਬ ਦਾ ਵਿਤਕਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ- Sitting together on the floor there shouldn’t be discrimination on the basis of ones countrie, color, caste or religion.
ਅਸਲ ਵਿਚ ਲੰਗਰ ਸਮੇ ਸੰਗਤ ਇਕੋ ਪੰਗਤ ਵਿਚ ਬੈਠ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਸੇਵਾਦਾਰ ਪੰਗਤ ਵਿਚ ਬੈਠੀ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਲੰਗਰ ਛਕਾਉਂਦੇ ਹਨ. ਕੋਈ ਵੀ ਉੱਚਾ ਜਾਂ ਨੀਵਾਂ ਨਹੀ ਸੀ, ਸਬ ਇਕ ਬਰਾਬਰ ਬੈਠ ਕੇ ਲੰਗਰ ਛਕਦੇ ਸਨ. ਗੁਰੂ ਕੇ ਲੰਗਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੂਜੀਆਂ ਜਾਤਾਂ ਜਾਂ ਧਰਮਾਂ ਨਾਲ ਬੈਠ ਕੇ ਖਾਣ ਪੀਣ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਸੀ. ਹਿੰਦੂ ਜਾਤ ਪਾਤ ਵਿਚ ਵੰਡੇ ਹੋਏ ਸਨ ਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦੂਜੇ ਧਰਮਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ਿਰ ਸਮਝਦੇ ਸਨ . ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਿਹਲਾਂ ਛਕਦੇ ਸਨ ਤੇ ਬਚਿਆ ਹੋਇਆ ਭੋਜਨ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਂਦੇ, ਗਰੀਬਾਂ ਤੇ ਨੀਵੀਂ ਜਾਤ ਵਾਸਤੇ ਤੇ ਰੁੱਖਾ ਸੁੱਕਾ ਹੀ ਰਿਹ ਜਾਂਦਾ. ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਦੂਜੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਭੋਜਨ ਛਕਦੇ ਕਿਓਂਕਿ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ ਕੇ ਨੀਵੀਂ ਜਾਤ ਵਾਲੇ ਦੇ ਦੇਖਣ ਨਾਲ ਵੀ ਭੋਜਨ ਅਪਵਿਤ੍ਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ.
ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਕਿਹੰਦੇ ਹਨ ਕੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਹਿੰਦੂ ਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦਾ ਭਰਮ ਤੋੜਿਆ ਤੇ ਗੁਰਮਤ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ (ਹਿੰਦੂ ਮੁਸਲਮਾਣਿ ਨਿਵਾਇਆ) ਜਿਸ ਵਿਚ ਲੰਗਰ ਮਰਿਆਦਾ ਨੇ ਇਕ ਖਾਸ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਹੀ.
ਇਤਿਹਾਸਕ ਗਰੰਥ ਗੁਰਬਿਲਾਸ ਛੇਵਾਂ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਮੇ ਵਿਚ ਲੰਗਰ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਐਵੇਂ ਲਿਖਿਆ ਹੈ “ਪੁਨਿ ਪ੍ਰਭ ਜੱਗ ਅਰੰਭ ਸੁ ਕੀਨੋ ਚਾਰਿ ਬਰਨ ਕੋ ਨਿਵਤਾ ਦੀਨੋ ਭਾਂਤਿ ਭਾਂਤਿ ਪਕਵਾਨ ਪਕਾਏ , ਜੋ ਹਮ ਤੇ ਨਹਿ ਜਾਤ ਗਿਨਾਏ”
ਗੁਰਬਿਲਾਸ ਛੇਵਾਂ ਵਿਚ ਹੋਰ ਲਿਖਿਆ ਹੈ:
2. ਤਬ ਸੰਗਤਿ ਸਗਲ ਬੁਲਾਇ ਕੈ ਪੰਗਤ ਦੀਨ ਬਹਾਇ . ਮਨ ਬਾਂਛਤ ਭੋਜਨ ਦੀਯੋ ਗਨਨਾ ਗਨੀ ਨਾ ਜਾਇ
ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਲੰਗਰ ਮਰਿਆਦਾ ਤੂੰ ਬਹੁਤ ਕ੍ਰੋਧਿਤ ਸਨ ਕਿਓਂਕਿ ਲੰਗਰ ਜਾਤ ਪਾਤ ਦੀ ਵੰਡ ਖਤਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ. ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਇਕੱਠੇ ਬੈਠ ਕੇ ਲੰਗਰ ਛਕਦੇ ਜਿਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਦੀਵਾਨ ਵਿਚ ਇਕੱਠੇ ਬੈਠਦੇ ਸਨ. ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਨੂੰ ਵੀ ਆਮ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਧਰਤੀ ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਲੰਗਰ ਛਕਣਾ ਪਿਆ ਜਿਸ ਤੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਹੀ ਉਸਨੂੰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਇਜਾਜਤ ਮਿੱਲੀ. ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੇ ਸਬ ਤੋਂ ਬਹਾਦਰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਨੂੰ ਵੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਤੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਨਿਮਾਣਾ ਹੋ ਕੇ ਪੰਗਤ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਆਮ ਇਨਸਾਨ ਵਾਂਗ ਲੰਗਰ ਛਕਣਾ ਪਿਆ. ਸਾਨੂੰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੱਦ ਤੱਕ ਅਸੀਂ ਨਿਮਾਣੇ ਨਹੀ ਹੁੰਦੇ । ਅਸੀਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਅੱਗੇ ਹਜ਼ਾਰ ਵਾਰ ਮਥਾ ਟੇਕ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਪਰ ਓਹ ਦਿਖਾਵਾ ਹੀ ਹੈ ਜਦ ਤਕ ਅਸੀਂ ਸੰਗਤ ਨਾਲ ਨਿਮਰਤਾ ਤੇ ਪਿਆਰ ਨਹੀ ਰਖਦੇ. ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ
ਹੋਹੁ ਸਭਨਾ ਕੀ ਰੇਣੁਕਾ ਤਉ ਆਉ ਹਮਾਰੈ ਪਾਸਿ ॥੧॥ Become the dust of the feet of all, and then, you may come by my side.
ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਜੋ ਇਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸੀ, ਪੰਗਤ ਵਿਚ ਧਰਤੀ ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਲੰਗਰ ਛਕਿਆ ਤਾਂ ਜੋ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੋ ਸਕਣ । ਅਕਬਰ ਲੰਗਰ ਮਰਿਆਦਾ ਤੋਂ ਇਤਨਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਕੀ ਉਸਨੇ ਸ੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਇਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਜਮੀਨ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਭੇਟ ਕੀਤੀ. ਉਸ ਜਮੀਨ ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਲੰਗਰ ਹਾਲ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਹੋਈ. ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਚਾਰ ਰਸਤੇ ਹਨ ਜੋ ਇਸ ਗਲ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹਨ ਕੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿਚ ਹਰ ਇਨਸਾਨ ਇਕ ਬਰਾਬਰ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਓਹ ਕਿਸੇ ਜਾਤ ਜਾਂ ਧਰਮ ਦਾ ਹੋਏ. ਕਿਸੇ ਵੀ ਦਰਵਾਜੇ ਵਿਚੋਂ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਜਾਣ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਨੀਵਾਂ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇਸ ਗਲ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ ਕੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਹਜੂਰੀ ਵਿਚ ਨਿਮਾਣੇ ਹੋ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀਆਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ. “ਹੋਹੁ ਸਭਨਾ ਕੀ ਰੇਣੁਕਾ ਤਉ ਆਉ ਹਮਾਰੈ ਪਾਸ॥੧॥–
ਇਕ ਹੋਰ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗਰੰਥ ਮਹਿਮਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵਿਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਲੰਗਰ ਦੇ ਸੇਵਾਦਾਰ ਦਾ ਬਿਰਤਾਂਤ ਹੈ.
ਇਕ ਕਰੇ ਟਹਲੀਆ ਲੰਗਰ ਕਾਰ . ਪ੍ਰੀਤ ਚਰਨ ਸਤਗੁਰੁ ਮਨ ਧਾਰ ਲੰਗਰ ਕੀ ਲਖੜੀ ਨਿਤ ਲਿਆਵੈ . ਤਿਸ ਬਿਨ ਗੁਰ ਦਰਸ਼ਨ ਅਵਰ ਨ ਭਾਵੈ (ਮਹਿਮਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼)
ਓਹ ਸੇਵਾਦਾਰ ਸਾਰਿਆਂ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਸੇਵਾ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਕੋਈ ਉੱਚਾ ਜਾਂ ਨੀਵਾਂ ਨਹੀ ਸੀ , ਸਾਰੇ ਲੰਗਰ ਹਾਲ ਵਿਚ ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਇਕ ਸਮਾਨ ਬੈਠ ਕੇ ਲੰਗਰ ਛਕਦੇ ਸਨ । ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕੀ ਨਿਮਾਣੇ ਹੋ ਕੇ ਹੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਨਿਰਗੁਨ ਸਰੂਪ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ. ਇਸ ਕਰਕੇ ਲੰਗਰ ਦੀ ਮਰਿਆਦਾ ਵਿਚ ਸਾਰੀ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਇਕ ਸਮਾਨ ਪੰਗਤ ਵਿਚ ਬੈਠਾਂ ਦਾ ਹੁਕਮ ਹੈ. ਸ੍ਰੀ ਸੁਖਮਨੀ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਨਿਮਾਣੇ ਜੀਆਂ ਦਾ ਸਤਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ ਤੇ ਓਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਬ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਲਿਖਿਆ ਹੈ.
ਸਗਲ ਪੁਰਖ ਮਹਿ ਪੁਰਖੁ ਪ੍ਰਧਾਨੁ ॥ ਸਾਧਸੰਗਿ ਜਾ ਕਾ ਮਿਟੈ ਅਭਿਮਾਨੁ ॥ ਆਪਸ ਕਉ ਜੋ ਜਾਣੈ ਨੀਚਾ ॥ ਸੋਊ ਗਨੀਐ ਸਭ ਤੇ ਊਚਾ ॥ ਜਾ ਕਾ ਮਨੁ ਹੋਇ ਸਗਲ ਕੀ ਰੀਨਾ ॥ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਤਿਨਿ ਘਟਿ ਘਟਿ ਚੀਨਾ ॥
heart.
ਹੁਣ ਸਾਨੂੰ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਹੰਕਾਰ ਆ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਅਸੀਂ ਮਰਿਆਦਾ ਭੁਲ ਕੇ ਪੰਗਤ ਵਿਚ ਬੈਠਣ ਵਿਚ ਸੰਕੋਚਦੇ ਹਾਂ. ਲੰਗਰ ਹਾਲ ਵਿਚ ਸਾਡਾ ਮਨ ਗੁਰੂ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦੇ ਬਦਲੇ ਗਲਾਂ ਬਾਤਾਂ ਵਿਚ ਜਾਦਾ ਜੁੜਦਾ ਹੈ. ਲੰਗਰ ਹਾਲ ਨੂੰ ਇਕ ਹੋਟਲ ਵਾਂਗ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਬਜਾਇ ਕੇ ਸੰਗਤ ਨਾਲ ਪੰਗਤ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਨਿਮਰਤਾ, ਸੇਵਾ ਭਾਵਨਾ ਤੇ ਮਰਿਆਦਾ ਸਿਖਣ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਾਂਗ. ਸਾਡੀ ਤੇ ਇਤਨੀ ਹਿਮੱਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਕੀ ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਲੰਗਰ ਹਾਲ ਵਿਚ ਜੋੜੇ ਲੈ ਕੇ ਵੀ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਕਈ ਵਾਰੀ ਤੇ ਨੰਗੇ ਸਿਰ ਵੀ. ਲੰਗਰ ਹਾਲ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਰਸੋਈ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਜਗ੍ਹਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਫ਼ ਤੇ ਮਰਿਆਦਾ ਨਾਲ ਰਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ. ਲੰਗਰ ਮਰਿਆਦਾ ਦਸਦੇ ਹੋਏ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਭਾਈ ਨੰਦ ਲਾਲ ਜੀ ਨੂੰ ਇਓਂ ਉਪਦੇਸ਼ ਦੇਂਦੇ ਹਨ.
ਪਹਲੇ ਆਵਨੀ( dhartee) ਸੋਧਨੀ ਕੀਜੈ ਮਲ ਅਸਥੀ ਲੌ ਦੂਰ ਸਟੀਜੈ- ਪਹਿਲਾ ਲੰਗਰ ਹਾਲ ਦੀ ਧਰਤੀ ਸਾਫ਼ ਸੁਥਰਾ ਰਖਣਾ ਸਾਡਾ ਫਰਜ ਹੈ । ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਜੋੜੇ ਨਹੀ ਪਾਂਦੇ ਤੇ ਲੰਗਰ ਹਾਲ ਵਿਚ ਜੋੜੇ ਪਾਣ ਦੀ ਸਾਡੀ ਜੁਰਰਤ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?
ਜੋੜੇ ਚੜ੍ਹੇ ਲੰਗਰ ਵਿਚ ਜਾਏ ਸੋ ਭੀ ਤਨਖਾਹੀਆ – ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ (ਭਾਈ ਚੌਪਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਰਹਿਤਨਾਮਾ)
ਜੋੜੇ ਚੜ੍ਹੇ ਪ੍ਰਸਾਦ ਖਾਏ ਸੋ ਭੀ ਤਨਖਾਹੀਆ- ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ (ਭਾਈ ਚੌਪਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਰਹਿਤਨਾਮਾ)
ਤਨਖਾਈਆ ਓਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਸਜਾ ਮਿੱਲੀ ਹੋਏ ਤੇ ਓਹ ਤਨਖਾ ਜਾਂ ਸਜਾ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਤਕ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਸੇਵਾ ਨਹੀ ਕਰ ਸਕਦਾ. ਸੰਗਤ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਹੀ ਰੂਪ ਹੈ.
ਗੁਰੂ ਸਰੂਪ ਖਾਲਸਾ ਹਈਏ ॥ ਜਿਨ ਕੀ ਟਹਿਲ ਪਰਮਸੁਖ ਲਹੀਏ- (ਭਾਈ ਦੇਸਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਰਹਿਤਨਾਮਾ)
ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਨਿਮਾਣੀ ਸੰਗਤ ਗੁਰੂ ਸਰੂਪ ਹੈ ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਨਿਮਾਣੀ ਸੰਗਤ ਦੀ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਮੁਕਤੀ ਨਹੀ ਹੋ ਸਕਦੀ. ਲੰਗਰ ਤਿਆਰ ਕਰਦਿਆਂ ਕੋਈ ਉੱਚਾ ਜਾਂ ਨੀਵਾਂ ਨਹੀ ਹੁੰਦਾ, ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ. ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕੋ ਨਜਰ ਨਾਲ ਦੇਖਣ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਦੇਂਦੇ ਹਨ. ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਬੈਠਿਆਂ ਜਾਂ ਸੰਗਤ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦਿਆਂ ਸਾਡਾ ਮਨ ਕੇਵਲ ਨਾਮ ਵਿਚ ਜੁੜਿਆ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ. ਸੰਗਤ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦਿਆਂ ਨਿਮਾਣੇ ਹੋਣ ਨਾਲ ਤੇ ਪੰਜ ਵਿਕਾਰਾਂ (ਕਾਮ, ਕ੍ਰੋਧ, ਲੋਭ, ਮੋਹ, ਹੰਕਾਰ ) ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਹੀ ਅਸੀਂ ਦੁਖ ਤਕਲੀਫਾਂ ਤੋਂ ਉਪਰ ਉਠ ਸਕਦੇ ਹਾਂ.
ਜੋ ਪ੍ਰਸਾਦ ਕੋ ਬਾਂਟ ਹੈ ਮਨ ਮਹਿ ਧਾਰਹਿ ਲੋਭ ਕਿਸੈ ਥੋਰਾ ਕਿਸੇ ਅਗਲਾ ਸਦਾ ਰਹਹਿ ਤਿਸ ਸੋਗ
( ਭਾਈ ਨੰਦ ਲਾਲ ਜੀ ਰਹਿਤਨਾਮਾ)
ਲੰਗਰ ਤਿਆਰ ਕਰਦਿਆਂ ਸਾਡੇ ਮੰਨਾ ਵਿਚ ਨਿਮਰਤਾ ਹੋਏ, ਲੰਗਰ ਹਾਲ ਸਾਫ਼ ਸੁਥਰਾ ਹੋਏ ਤੇ ਜੋੜੇ ਲੰਗਰ ਹਾਲ ਦੇ ਬਾਹਰ ਉਤਾਰੇ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ. ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਸਿਖਾਈ ਮਰਿਆਦਾ ਅਨੁਸਾਰ ਲੰਗਰ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਹੀ ਓਹ ਪਰਵਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ. ਅਰਦਾਸ ਵਕਤ ਗ੍ਰੰਥੀ ਸਿੰਘ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀਆਂ ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਤੁੱਕਾ ਉਚਾਰਦੇ ਹਨ
ਅਨਿਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਭੋਜਨ ਬਹੁ ਕੀਏ ਬਹੁ ਬਿੰਜਨ ਮਿਸਟਾਏ ॥ ਕਰੀ ਪਾਕਸਾਲ ਸੋਚ ਪਵਿਤ੍ਰਾ ਹੁਣਿ ਲਾਵਹੁ ਭੋਗੁ ਹਰਿ ਰਾਏ ॥੨॥
ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਹੀ ਸਾਡੀ ਹਾਜਰੀ ਤੇ ਸੇਵਾ ਸਫਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਲੋੜਵੰਦ ਸੰਗਤ ਲਈ (ਜੋ ਨੀਚੇ ਨਹੀ ਬੈਠ ਸਕਦੇ) ਹੋਰ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨਾ ਗਲਤ ਨਹੀ ਹੁੰਦਾ ਪਰ ਜਿਥੇ ਤਕ ਹੋ ਸੱਕੇ ਸਾਨੂੰ ਲੰਗਰ ਵਿਚ ਪੰਗਤ ਦੀ ਮਰਿਆਦਾ ਨਿਭਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ. ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨੀਚੇ ਬੈਠਣਾ ਇਸ ਕਰਕੇ ਵੀ ਔਖਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿਓਂਕਿ ਨੀਚੇ ਬੈਠਣ ਦੀ ਆਦਤ ਨਹੀ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਨਿਤਨੇਮ ਕਰਦਿਆਂ ਜਾਂ ਪਰਸ਼ਾਦਾ ਛਕਦਿਆਂ ਹੋਲੀ ਹੋਲੀ ਨੀਚੇ ਬੈਠਣ ਦੀ ਆਦਤ ਪਾਣੀ ਪਏਗੀ
ਸਤਿਗੁਰਬਚਨਕਮਾਵਣੇਸਚਾਏਹੁਵੀਚਾਰੁ॥
